De Waalse Kerk Den Haag
Geschiedenis van de Waalse Kerk in Den Haag
Van het Binnenhof naar het Noordeinde
Een kerk van het hof
Willem van Oranje, Louise de Coligny, Prins Maurits, Johan van Oldenbarnevelt, Johannes Uyttenbogaert en Lodewijk Napoleon. Wat hebben deze personen te maken met de Waalse Kerk in Den Haag?
Door de eeuwen heen hebben verschillende prominente en invloedrijke personen uit de Nederlandse geschiedenis een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming en verdere ontwikkeling van de Waalse Kerk in Den Haag. Diverse leden van het koningshuis zijn er gedoopt, getrouwd of stelden een Waalse dominee aan als hofprediker.
De Hofkapel
In 1585 wordt voor het eerst melding gemaakt van een Waalse Kerk in Den Haag. De Waalse gemeente krijgt toestemming om de erediensten te houden in de Hofkapel op het Binnenhof. Af en toe wordt daar op donderdag gepredikt door Pierre Moreau van de Waalse Kerk in Delft. In 1591 komt daar verandering in.
Op dringend verzoek van Prins Mauritszoon van Willen van Oranje, verhuist Louise de Coligny in 1591 naar het hof van Den Haag om daar haar zoon, Prins Frederik-Hendrikjongste zoon van Willem van Oranje op te voeden. Zij heeft wel als voorwaarde dat er een vaste, Franstalige predikant wordt aangesteld. Zo wordt Johannes Uyttenbogaert officieel aangesteld als predikant van de Waalse Kerk in Den Haag. De bescheiden Waalse gemeenschap groeit en krijgt al snel gezelschap van leden van het Hof en invloedrijke politici.
De Waalse Kerk en het Hof
De banden met het koningshuis zijn altijd sterk gebleven. Tussen 1627 en 1836 zijn verschillende Oranjes gedoopt of bevestigd tot lid van de Nederlands Hervormde Kerk. Meerdere predikanten van de Waalse Kerk in Den Haag zijn aangesteld als hofpredikant. In 1991 is, in aanwezigheid van prinses Beatrix (destijds koningin) het 400-jarig bestaan van de Waalse Kerk Den Haag herdacht.
Naar het Noordeinde
Tot 1806 mag de Waalse Gemeente gebruik maken van de Hofkapel. Wanneer Lodewijk Napoleonde jongere broer van Napoleon Bonaparte koning wordt van Nederland wil hij de Hofkapel gebruiken voor de katholieke mis. Dankzij een financiele tegemoetkoming kan er een nieuwe kerk gebouwd worden aan het Noordeinde, vlakbij het Paleis Noordeinde. In 1807 start architect J. van Duijfhuijs met de bouw van de nieuwe kerk. Op zondag 6 november 1808 wordt de kerk voor het eerst in gebruik genomen.
Boven ieder van de drie ingangen staat een spreuk:
“Venez à moi vous tous qui êtes fatigués et chargés et je vous soulagerai”
“Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven” Mattheus, 11 vers 28
“Je suis la chemin, la vérité et la vie”
“Ik ben de weg, de waarheid en het leven” Johannes, 14 vers 6
“Je suis a lumiere du monde”
“Ik ben het licht der wereld” Johannes, 8 vers 12a
Verbouwing en restauratie
Bij de verhuizing van de Hofkapel naar het Noordeinde zijn een aantal belangrijke objecten meegekomen, waaronder de preekstoel (1645) en het doophek. Het orgel verkeerde in zo’n slechte staat dat een nieuw orgel moest worden aangeschaft. In 1884 moest dit orgel plaatsmaken voor een orgel van de hand van de beroemde orgelbouwer Aristide Cavaillé Coll.
De herenbanken dateren uit 1814 en zijn een geschenk van Den Haag geweest aan de Oranjes, ter ere van het herstel van de Nederlandse onafhankelijkheid.
In de kerk staan twee kerkklokken uit de Hofkapel, die lang hebben geklonken over de gebouwen van het Binnenhof.
De kerk is in 1930 zes maanden gesloten vanwege een grondige renovatie.
In de jaren ’90 van de vorige eeuw was de kerk aan een grondige restauratie toe. De kerk en bijbehorende ruimtes zijn volledig opgeknapt en teruggebracht naar de oorspronkelijke indeling.